صنعت لوازم بهداشتی و آرایشی به طور مداوم در تلاش است تا نوآورانه‌ترین و موثرترین محصولات مراقبت از پوست را به بازار ارائه کند، به گونه‌ای که با مصرف یک دوره از آن محصول، معجزه‌ای شگفت‌آور در پوست ایجاد شود و از آنجایی که تمامی این محصولات ادعا میکنند به گونه‌ای طراحی شده‌اند که موجب حفظ جوانی پوست در مدت طولانی‌تری میشوند، اکثر خریداران هنگام خرید این محصولات دچار سردرگمی و گیجی میشوند و بی‌درنگ پرسش‌های زیادی برایشان به وجود می‌آید. در این مقاله، سعی شده است که با ارائه نکات اساسی، شما را در خریدتان راهنمایی کنیم.
نگهدارنده‌ها
برای جلوگیری از رشد باکتری در لوازم آرایشی، استفاده از مواد نگهدارنده در آنها لازم است. استفاده از روغنهای ضروری و یا پارابن‌ها (اتیل‌ها، پروپیل‌ها، بوتیل‌ها)، بلامانع میباشد. پارابن‌ها مواد غیر سمی هستند که توسط، مقامات نظارتی، تأیید شده‌اند. امولسیفایر که موجب مخلوط صاف و قوام کرم‌ها میشوند؛ همچون اسید لینولئیک Humectants روغن‌ها و چربی‌هایی هستند که به طور معمول استفاده میشوند؛ همچون گلیسیرین و گلیکول که همچون یک مرطوب کننده عمل میکنند و مانع از دست رفتن آب پوست میشوند و از خشک شدن آن پیشگیری میکنند.
سیلیکون
بافت کرم را نرم و یکدست و کاربرد آن‌را برای مصرف کننده آسان‌تر میکند. گاهی اوقات برای حفاظت پوست از آفتاب، به کرم‌ها، مواد ضد آفتاب همچون دی‌اکسید تیتانیوم و اکسید روی و یا متوکسی سینامیت Methoxy cinnramaate octyle اضافه میشود. علاوه بر این مواد، گاهی برای مراقبت بیشتر پوست، مواد خاص در مقادیر کوچک به محصول اضافه میگردد؛ مثل AHA که خاصیت ضد پیری دارد.
در فهرست زیر به برخی از این مواد خاص اشاره شده که البته خاصیت بعضی از آنها اثبات نشده است:
آلفاهیدروکسی اسید
آلفاهیدروکسی و یا اسید میوه شامل اسید سیتریک از اسید میوه و اسید مالیک سیب و اسید لاکتیک شیر میشود. این سه گروه در ترکیب با یکدیگر آلفاهیدروکسی اسید را تشکیل می‌دهند.
اسید گلیکولیک
اسید حاصل از نیشکر است که اغلب برای AHA استفاده میشود.AHA ، انقلابی در محصولات مراقبت از پوست به وجود آورد که خواص آن تقریبا از دوران رومی‌ها شناخته شده بود و اولین مقاله علمی در مورد آن در سال 1974 به چاپ رسید. در مقدار کم ممکن است موجب کمی سوزش شوند و در مقادیر بالا در موارد زیر موثر خواهند بود: کاهش علائم آشکار پیری درمان آکنه افزایش رنگدانه‌های پوستی مقادیر قوی AHA فقط باید توسط متخصصان و سالن‌های زیبایی استفاده شود. آنها باید تحت نظر متخصص و همراه با کرم ضد آفتاب استفاده گردند.
اسیدهای آمینه
اسیدهای آمینه موجب ساخت پروتئین میشوند که در مو و پوست انسان وجود دارند. شرکت‌هایی که ادعا میکنند محصولات پروتئینی آنها از طریق پوست جذب بدن میشود. این ادعا به لحاظ علمی اثبات نشده است.
آنتی‌اکسیدان‌ها
رادیکال‌های آزاد موجود در بدن به سلولهای بدن آسیب می‌رسانند و علل بسیاری از بیمار‌ها هستند. این رادیکال‌ها روی پوست نیز تاثیر منفی گذاشته و موجب چین و چروک و پیری پوست میشوند. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند فعالیت‌های رادیکال‌های آزاد را کاهش دهند و به بدن کمک کنند تا سلولهای آسیب‌دیده را ترمیم کند. بسیاری از میوه‌ها و محصولات طبیعی حاوی آنتی‌اکسیدان هستند، مثل توت‌فرنگی، انگور، آلبالو و … امروزه بسیاری از تولیدکنندگان در محصولات آرایشی خود از عصاره هسته انگور و یا ویتامین C,A و E استفاده میکنند؛ ولی در حال حاضر مدرک قطعی وجود ندارد که اثبات کند آنتی‌اکسیدان موجود در کرم‌ها نیز میتواند موثر واقع شود.
اسید اسکوربیک
نام شیمیایی مولکول ویتامینC است که به نام‌های فسفات منیزیم نیز شناخته شده است. از آنجایی که این ویتامین ناپایدار اما تحریک کننده پوست است، در بسیاری از محصولات آرایشی به کار می‌رود. ویتامین C نوعی آنتی‌اکسیدان است که میتواند رنگ پوست را روشن کند و امروزه یکی از محبوب‌ترین ترکیبات در محصولات بهداشتی و آرایشی است.
اسید بتاهیدروکسی(BHA)
رایج‌ترین اسید سالیسیلیک و از عوامل ضد التهابی و لایه‌برداری است و به همین دلیل در درمان لک و جوش صورت بسیار مفید میباشد؛ اما توجه داشته باشید که استفاده مکرر میتواند موجب واکنش و حساسیت پوستی شود.
سرامیدها
این ماده که به صورت طبیعی در پوست یافت میشود، به حفظ رطوبت پوست کمک میکند. سرامید مصنوعی، امروزه یکی از موادی است که گفته میشود میتواند نشانه‌های پیری را به تاخیر بیندازد. ممکن است این ادعا در آینده‌ای بسیار نزدیک به اثبات برسد.
کوآنزیم Q10
این کوآنزیم که به طور طبیعی در پوست وجود دارد، یک آنتی‌اکسیدان و عامل ضد باکتری است که با افزایش سن مقدار آن کاهش می‌یابد و موجب پیری پوست میشود. تاکنون ادعاهای تولید Q10 در کرم‌ها و لوسیون‌ها بی‌اساس بوده است و هنوز دانشمندان موفق به تولید آن به طور مصنوعی نشده‌اند. Idebenone نوع ضعیف‌تری از این آنزیم و در واقع قوی‌ترین آنتی‌اکسیدانی است که دانشمندان موفق به تولید آن شده‌اند که در کاهش پیری پوست موثر است و توسط Allergan (تولید کننده بوتاکس) تولید میشود.
کلاژن
از آنجا که کلاژن مولکولی بسیار بزرگ است، نمی‌تواند مستقیما جذب پوست شود و فقط روی سطح پوست باقی می‌ماند و خاصیت بسیار کمی خواهد داشت.
چای سبز
یک عنصر محبوب است که امروزه در بسیاری از محصولات آرایشی بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. چای سبز حاوی پلی فنل و نوعی آنتی‌اکسیدان است که خواص ضد التهابی دارد؛ به همین دلیل قرار دادن کیسه‌های چای سبز (البته سرد) روی چشم، تورم آن را کاهش میدهد.
اسید هیالورونیک
پروتئین بسیار ضروری است که در پوست یافت میشود و خواص مرطوب کنندگی بسیار قوی دارد و میتواند بیش از 100 برابر وزن خودش آب جذب کند؛ ولی حتما باید با غلظت صحیح مورد استفاده قرار گیرد.
انتخاب کرم مناسب
با توجه به گستردگی مواد تشکیل دهنده کرم‌ها، جای تعجب نیست که اکثر افراد در انتخاب کرم مناسب دچار مشکل میشوند؛ به همین دلیل به جای اینکه به ظاهر غلط انداز بسته‌بندی کرم‌ها توجه کنید و در میان قفسه‌های فروشگاه‌ها گیج شوید، بهتر است با یک متخصص پوست مشورت نمایید. حتما از فروشنده در مورد مواد تشکیل دهنده کرم‌ها سوال کنید و اصلا خجالت نکشید و قبل از خرید بروشور داخل کرم را مطالعه کنید. فراموش نکنید که مراقبت از پوست، بیش از خرید یک کرم مهم است و رژیم غذایی سالم و ترک سیگار و ورزش، در داشتن پوستی خوب و سالم موثر است. اگر واقعا دوست دارید از ایجاد چین و چروک روی پوست‌تان جلوگیری کنید، روزانه از یک کرم ضد آفتاب با SPF15 استفاده نمایید، زیرا اشعه‌های ماورای بنفش خورشید عامل اصلی پیری پوست هستند.
لانولین
اگر می‌خواهید موهای بهتری داشته باشید توجه به یک سری نکات ساده میتواند در رسیدن به این امر به شما کمک کند
خوردن ماهی و غلات برای داشتن موهای سالم:برای داشتن موهایی با استحکام و سالم، ماهی و غلات مصرف کنید. پروتئین و چربی امگا 3 در بهبودی موی سر به شما کمک میکند. سبزیجات و هویج نیز به این موضوع کمک میکند. مراقب رژیم‌هایی که منجر به کم شدن سریع وزن میگردد و باعث میشود عناصر ضروری به بدنتان نرسد، منجر به نازک شدن یا حتی ریزش مو میگردد.
درخشندگی موهای خود را با شستشوی آن با آب ولرم حفظ کنید:آب خیلی داغ منجر به از بین رفتن چربی حفاظتی موها که با عث حفظ نرمی و انعطاف آنهاست میشود. البته این بدان معنی نیست که شما مجبورید موهای خود را با آب سرد بشویید بلکه به جای آن از آب ولرم استفاده کنید. و پوست سر خود را حین شامپو کردن به آرامی ماساژ دهید.
آسیب انتهای موهایتان را با پروتئین ترمیم کنید:اگر شما مرتب از وسایل حرارتی برای حالت دادن به موهایتان استفاده می‌کنید یا به موهای خود را رنگ، دکلره یا فر می‌کنید لایه خارجی محافظ موهای خود را دچار آسیب می‌کنید و این منجر به وز شدن انتهای موها میشود. در این موارد باید از محصولات محافظ موها که حاوی پروتئین هستند که به داخل مو نفوذ کرده و خلل و فرج موها را به صورت موقت می‌بندد. این مواد تا شامپو کردن بعدی موها در موها باقی می‌ماند و بنابراین شما مجبور به استفاده منظم از آنها هستند.
حجم موهای خود را پر تر نشان دهید:پری موهای شما به ژن شما و همچنین تکنیک حالت دادن به موهایتان مرتبط است. نژاد دارای موهای قرمز موهای ضخیم‌تری دارند در حالی که بلوندها موهای نازک‌تری دارند ولی تعداد موهایشان بیشتر است. شما میتوانید از یک نرم‌کننده داخل حمام محدودی ساقه مو استفاده کنید و سپس ابتدا ریشه موهای خود را خشک کنید سپس سر خود را بالا و پایین کنید تا کمی بیشتر موها خشک شوند در این صورت حجم موها پرتر نشان داده میشود و در صورتی که موهای خیلی نازکی دارید از وسایل حرارتی با درجه کم استفاده کنید.
شوره سر با روغن درمان نمیشود:شوره اصلاحاً نوعی از خشکی پوست محسوب نمیشود. و گناه اصلی متوجه اختلال پوستی در ناحیه سر شماست و مالش روغن به پوست سر منجر به بدتر شدن آن میگردد. شامپوهای درمانی در این موارد مفید است. بگذارید 5 دقیقه شامپو با پوست سر در تماس باشد و سپس به طور کامل آن را بشویید.
از سشوارهای خیلی داغ با قدرت بالا پرهیز کنید:بر اساس گزارشات در مقایسه با سشوارهای پر قدرت، انواع معمولی هم در همان زمان موها را خشک میکنند پس بهتر است از انواع خیلی داغ و پر قدرت استفاده نکنید.
از برس زدن بیش از حد پرهیز کنید:برس زدن زیاد منجر به ریزش بیشتر موها میگردد. بیشتر مردم روزی 100 –50 تار مو از دست می‌دهند. برای جلوگیری از ریزش بیشتر از حد نرمال موهای خیس را بخصوص در داخل حمام شانه نکنید.
از شیوه‌های آرایش مو که کمترین آسیب را به موها می‌زنند استفاده کنید:سعی کنید همیشه موهایتان را نبندید و تحت کشش قرار ندهید بهتر است در موقع استراحت موهای خود را باز نگهدارید. اگر هر زمان از اکتسشن موها استفاده کردید به مدت 3 ماه موها را آزاد و باز نگهدارید.
موهای زیبا نیازمند یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین است. پس سعی کنید در رژیم غذایی خود به قدر کافی از پروتئین های حیوانی و گیاهی مثل گوشت و مرغ و لبنیات بهره ببرید.
* هرگز موهایتان را بیش از حد نشورید. در دستور مصرف برخی شامپوها ذکر شده است که موهایتان را دوبار بشویید. اما باید بدانید یک بار شستشو برای تمام انواع موها و برای زدودن چربی و کثیفی از روی موها کافی است .
* استفاده از محصولاتی مثل ژل، موس و کرم های مو، درخشندگی مو را از بین می برد و موها را کدر می کند. شما می توانید از یک شامپوی پاک کننده گیاهی، هر دو هفته یک بار برای زدودن باقیمانده مواد آرایشی از موهایتان استفاده کنید .
* استفاده از انواع نرم کننده ها و آب رسان ها بعد از شامپو برای مو ضروری است. چون موها در اثر استفاده از شامپوی تنها خشک و شکننده می شوند اما به خاطر داشته باشید که نرم کننده را فقط به ساقه مو بمالید، نه به ریشه مو .
* موهای رنگ کرده پس از مدتی درخشش و براقی خود را از دست می دهند، بدین منظور استفاده از یک نرم کننده که متناسب با رنگ موی شما باشد، هفته ای یک بار توصیه می شود.
طب سوزنی حدود 1500 سال قبل، از چین به ژاپن آمد، اما این روش درمان سنتی اکنون به عنوان رمزی برای زیبایی در حال بدست آوردن محبوبیت های تازه ای است.
همانطورکه دوره های درمان مربوط به زیبایی صورت بیش از پیش به سمت استفاده از مواد غیر شیمیایی و درمانهای سنتی متمایل میشوند،زنان در نمایشگاهی به نام “دنیای زیبایی ژاپن” صف کشیدند تا طب سوزنی را امتحان کنند. فواید درمانی طب سوزنی زمان زیادی است که شناخته شده است.
تاکشی کیتاگاوای متخصص طب سوزنی می گوید: فرو کردن سوزنهای نازک در صورت، قدرت طبیعی التیام بخشی پوست صورت را تقویت می کند.
آقای تاکشی کیتاگاوا، یک متخصص طب سوزنی ژاپنی می گوید:
چه چیزی باعث لک آکنه و اسکار می شود؟
التهاب : التهاب باعث می شود بافت زمینه ای پوست آسیب ببیند و این آسیب می تواند منجر به اسکار شود.
از بین رفتن کلاژن و لایه های زیرین پوست (درم) : وقتی که درم و کلاژن آسیب ببیند، لک و اسکار می تواند تشکیل شود.
تولید کلاژن زیاد: هنگامی که پوست در پاسخ به جوش یا بریده شدن، تولید کلاژن بیش از حد بکند، بافت نابجایی تولید می شود که در اصطلاح عامه به آن گوشت اضافه می گویند.
گزینه های درمان
برجسته کردن -- این گزینه درمانی، شامل تزریق ترکیبات پر کننده را به اسکارفرو رفته است. برای این منظور اغلب از کلاژن استفاده می شود.
لیزردرمانی -- لیزردرمانی، استفاده از لیزر برای برداشتن سلول های آسیب دیده است. این کار به تحریک رشد کلاژن کمک می کند. اکثر افراد برای حصول نتایج قابل قبول به 2 تا 3 جلسه درمان نیاز دارند.
درمان های شیمیایی -- لایه برداری شیمیایی اغلب برای برطرف کردن اسکارهای قدیمی استفاده می شود. مواد شیمیایی اساسا" برای تحریک پوست جهت بازسازی سلول های پوستی استفاده می شوند.
درم ابریژن ( سایاندن پوست) -- درم ابریژن شامل سنباده کردن لایه های فوقانی پوست است. این به حذف نقاط تیره، اسکار، و تاثیرات مخرب نور خورشید می کند. ممکن است بازسازی پوستی یک تا دو ماه طول بکشد.
Subcision -- این درمان، شامل جدا کردن بافت زیر پوستی، از پوست است. این امر باعث می شود یک تجمع خون در آنجا ایجاد شود تا در نهایت بتواند اسکارهای فرورفته را همسطح کند.
این کار باعث تشدید آکنه و گسترش التهاب می گردد. اگر لازم باشد که جوش های سر سفید و سر سیاه فشرده شوند، باید این کار توسط پزشک متخصص پوست انجام شود.
جوش صورت به دلیل بهداشت کم و نامناسب نیست.در واقع شستشوی شدید باعث تحریک پوست و تشدید آکنه می شود.
"COMEDO" به معنای جوش سر سیاه در صورت می باشد و لفظ "NON COMEDOGENIC" یعنی اینکه کرم ضد آفتاب یا ماده آرایشی کاربردی، باعث انسداد سوراخ های پوست و در نتیجه تشدید آکنه نمی شود.
پس اگر موی شما چرب است هر روز آن را بشویید و از تماس آن با پوست صورت جلوگیری کنید. دقت کنید موادی که به موهای خود می مالید، چرب نباشند.
پوشیدن لباس نخی زیر لباس های ورزشی از تماس با پوست و تحریک آن جلوگیری می کند.
از پزشک خود راجع به شروع اثر داروها و زمان حداکثر اثر دارو بپرسید. به طور معمول 8-6 هفته طول می کشد تا اثر داروها شروع شود. پس تا این زمان داروها را منظم مصرف کنید.
مصرف بیش از حد داروها نه تنها باعث بهبود سریع تر نمی شود، بلکه گاهی آکنه را بدتر می کند.
بر خلاف نظر عامه ی مردم، آفتاب گرفتن (TANNING) و تابش معمول آفتاب آکنه را بدتر می کند. به علاوه بعضی از داروهای آکنه، پوست را به تابش آفتاب و اشعه ماورای بنفش حساس می کند و می تواند موجب آفتاب سوختگی شود. پس مهم است که از وسایل محافظت از آفتاب (کلاه، ضد آفتاب و ...) استفاده کنید. دقت کنید ضد آفتاب شما حتما باید فاقد چربی باشد.
روغن گل یاس(جاسمین):به نام پادشاه روغن های معطر معروف بوده و از آن جایی که گران قیمت است، نوع تقلبی آن در بازار به وفور دیده می شود. در درمان افسردگی مفید است. احساس خوش بینی و اعتماد به نفس در فرد ایجاد می کند.برای رفع خونسردی و بی تفاوتی نیز مناسب است. هنگام زایمان در عین افزایش انقباض، درد را کاهش می دهد و پس از زایمان سبب افزایش شیر مادر می شود.برای تقویت قوای جنسی در مردان و زنان، همچنین برای بر طرف کردن ترک های پوست هم مفید است و خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می دهد.
تعدادی از این روغن های دارویی در برخی مواقع به تنهایی و با همان غلظت بالا استفاده می شوند؛ مثلا وقتی می خواهیم به عنوان ضماد روی جراحت هایی نظیر نیش زنبور، بریدگی یا سوختگی ها به کار بریم.
مقدار روغن دارویی موجود در یک ترکیب معمولا بین 1 تا 3 درصد از کل ترکیب می باشد.
دستورالعمل ساده زیر مفید است:
1 قاشق چای خوری روغن حامل(5 سی سی) با 102 قطره روغن دارویی خالص مخلوط شود.
برای ماساژ کل بدن به 20 سی سی روغن نیاز است که می توان به آن 6 تا 8 قطره روغن دارویی خالص اضافه کرد.
روغن هایی دارویی را همیشه باید در بطری های شیشه ای تیره رنگ و دور از نور نگهداری کرد(نور خورشید آن ها را فاسد می کند
روغن طبیعی گل یاس دارای خواص زیادی است. به گزارش «MSN» خاصیت دارویی این روغن عملکرد ضدافسردگی، ضدعفونی کننده و ضداسپاسمی دارد و از بدن در برابر بیماری های متعدد محافظت می کند. این روغن حاوی بنزیل و میتل است که برای درمان بسیاری از بیماری ها مفید است.
* روغن گل یاس تاثیر زیادی روی ذهن دارد و باعث آرامش می شود.
جوش چیست؟
جوش یا آکنه، طیف متنوعی از ضایعات پوستی است که به صورت لکه‌های قرمزرنگ یا دانه‌های پُررنگ در پوست و یا دانه‌های زیر پوست شدیدتر و همراه با ضایعات چرکی در تنه و اندام‌ها و صورت مشاهده میشود.
*عوامل ایجاد کننده جوش کدامند؟
1- چربی سطح پوست: پوست‌های چرب یکی از عوامل ایجاد آکنه یا جوش صورت میباشند.
2- گروهی از میکروب‌هایی که روی پوست زندگی میکنند.
3- التهابات ایجاد شده روی پوست (در بعضی مواقع)
4- انسداد مجاری غددی زیرپوستی
*عوامل مؤثر یا مستعد کننده ایجاد آکنه کدامند؟
مهم‌ترین عامل، عوامل زمینه‌ای هستند و در کنار آنها یکسری عوامل دیگر وجود دارد مانند:
- افزایش چربی زیر سطح پوست
- استفاده از کرم‌های آرایشی که چربی زیادی دارند
- کار کردن در محیط‌هایی که هوای آن محیط زیاد گرم میباشد؛ مانند افرادی که بیشتر در آشپزخانه‌ها و محیط‌های گرم داخل کارخانه کار میکنند
- مصرف بعضی از داروهای قلبی
- استفاده از داروهای کورتونی که به صورت نادرست تجویز شود
- استفاده از استروئیدهای آنابولیزان (داروهای افزایش دهنده حجم عضلات) در آقایان ورزشکاران
*آکنه معمولاً در چه سنی دیده میشود و آیا ژنتیک در آن مؤثر است؟
معمولاً این جوشها در حوالی سن بلوغ و میانسالی دیده میشوند. ممکن است یکسری از آنها خود به خود بهبود یابند و نیاز به درمان خاصی نداشته باشند. عوامل ژنتیکی به تنهایی علت مؤثری در ایجاد آکنه نمی‌باشند، ولی عوامل مختلف به نوعی زمینه ساز ایجاد عامل ژنتیک میتواند باشد.
در ایجاد آکنه 3 عامل سلولهای مرده پوست، غدد چربی و باکتریهای سطح پوست نقش کلیدی خواهند داشت:
1- افزایش ترشح غدد چربی:
در دوران بلوغ ترشح هورمون تستوسترون(TESTOSTRONE) یا همان هورمون مردانه افزایش می یابد. تستوسترون هم در بدن مردان و هم در بدن زنان موجود میباشد اما میزان آن در بدن مردان 4 برابر زنان میباشد. هنگامی که ترشح تستوسترون افزایش می یابد، تستوسترون توسط پوست بهدی هیدروتستوسترون مبدل گشته و سبب تحریک غدد چربی میگردند. بنابراین حجم و میزان ترشح غدد چربی افزایش می یابد.
2- عدم ریزش طبیعی سلولهای مرده سطح پوست:
برخی اوقات ریزش سلولهای مرده پوست از حال طبیعی خارج میگردد. ریزش نامناسب سبب میگردد که سلولهای مرده پوست به یکدیگر چسبیده و بروی هم انباشته گردند.
3- افزایش سرعت تکثیر سلولهای پوست:
برخی اوقات سرعت تکثیر سلولهای پوست از حالت طبیعی خارج گشته و با سرعت بیشتری تکثیر می یابند (5 برابر حالت طبیعی). همین امر سبب میگردد تا سلولهای پوستی بموقع ریزش نیابند.
4-هنگامی که سلولهای مرده پوست بموقع نمیریزند و یا سرعت تکثیرشان افزایش می یابد، سبب انسداد روزنه های فولیکول میگردند. بنابراین ترشحات مترشحه از غدد چربی نمیتوانند مانند قبل بسهولت از کانال فولیکول جریان یافته و به سطح پوست بریزند. از طرفی هنگامی که ترشحات غدد چربی از میزان طبیعی خود افزایش می یابد دو عامل فوق دست بدست هم داده و سبب احتباس و تجمع مواد چرب(SEBUM) در پشت محل انسداد میگردند. تجمع ترشحات چربی به همراه سلولهای مرده پوست به زیر روزنه های مسدود یک محیط ایده آل برای رشد و تکثیر باکتریهای بی هوازی پوست فراهم می آورند. بنابراین جوش های موسوم به آکنه تجمع باکتریها، سلولهای مرده پوست و چربی میباشند. هرگاه محتویات جمع شده در این کانالهای مسدود به داخل پوست اطراف نفوذ کند یک واکنش التهابی روی میدهد. تجزیه سبوم به اسیدهای چرب و ترشح آنزیم توسط باکتریها نیزمسبب التهاب میباشند. التهاب جوشها به علت هجوم گلبولهای سفید به سمت جوشها میباشد که برای از میان بردن عامل متجاوز و از میان بردن آنها صورت میپذیرد.
نکته: همانطور که هورمون تستوسترون ایجاد آکنه میکند، استروژن یا همان هورمون زنانه در خشک کردن و کاهش ترشحات غدد چربی موثر بوده و میتواند سبب درمان آکنه گردد.
در کدام نواحی بدن بیشتر آکنه دیده میگردد؟
هر کجا که مو وجود داشته باشد جوش هم ممکن است ایجاد گردد. اما در برخی نواحی بدن که غدد چربی تراکم بیشتری داشته و میزان ترشح چربی بیشتر میباشد آکنه نیز بیشتر مشاهده میگردد این نواحی شامل: صورت، قفسه سینه، پشت، شانه ها و بخش فوقانی بازوها میباشند.
نکته: یکی دیگر از عواملی که میتواند در ایجاد آکنه موثر باشد خود مو میباشد. موهای ضخیم و بزرگ مجرای عبور چربی را باز نگاه میدارند اما موهای ریز و ضعیف فاقد چنین خاصیتی میباشند.
آکنه چیست؟
ضایعاتی که در اثر بسته شدن مجاری غدد چربی در صورت، گردن، پشت، شانه ها و سینه بوجود می آیند جوش یا به اصطلاح آکنه می گویند. این ضایعات بصورت جوش های سر سیاه، سر سفید، جوش چرکی، کیست و ندول می توانند بروز کنند. آکنه در اکثر نوجوانان دیده میشود و می تواند تا پایان جوانی و حتی بالای سی سال هم دیده شود. جوش معمولاْ بعد از چند سال بهبود می یابد ولی نمیتوان آن را به حال خود گذاشت چون با بهبود بعضی از جوشها، جوشگاه بوجود آمده تا پایان عمر باقی می ماند و از نظر زیبائی مشکل ساز هستند. گرچه این جوشگاه ها قابل ترمیم هستند ولی مانند پوست صدمه ندیده نمی شوند. در بعضی مواقع جوشگاه ها از نظر روحی فرد را آزار می دهند. بنابراین عاقلانه این است که جوش را درمان نمود تا جوشگاه را؛ چون درمان راحت تر و سریعتر است و نتیجه کار هم رضایت بخش تر است.
چگونگی بوجود آمدن جوش:
غدد سباسه یا چربی از بدو در هر دو جنس وجود دارد. در اوایل دوران بلوغ با ترشح هورمون مردانه یا آندروژن این غدد شروع به بزرگ شدن و فعالیت خود که تولید و ترشح چربی است، را آغاز می کنند. غدد چربی در تمام سطوح پوستی بجز در کف پا و دست وجود دارد ولی بیشترین تراکم آنها در صورت، سینه، پشت و شانه ها است. غدد چربی ترشحات خود را بوسیله مجاری چربی که در ارتباط با فولیکول مو است، به سطح پوست تخلیه می کند. افزایش ترشح چربی باعث صدمه به مجاری غدد میگردد و سلول های جدار این مجاری آسیب دیده و کنده می شوند و این سلول های صدمه دیده بهم پیوسته و تولید پلاک یا لخته می کنند و می توانند مجاری را مسدود نمایند. از طرفی در بعضی افراد پوسته ریزی پوست بعلت بعضی نقص ها در آنزیم های لازمه برای پوسته ریزی طبیعی، بطور کامل انجام نمی گیرد و پوسته های روی هم انباشته شده در منافذ مجاری چربی باعث بسته شدن این مجاری می شوند. با بسته شدن این مجاری به هر وسیله، چربی در مجاری انباشته شده و باکتری های موجود در این مجاری رشد زیادی کرده و این چربی ها را تخمیر میکنند و مواد شیمیائی تولید شده در اثر تخمیر و ترشح بعضی فاکتورها از باکتری های موجود و همچنین انباشتگی چربی در مجاری باعث صدمه بیشتر به دیواره مجاری شده و آن را بطور کامل از بین می برند. با ورود چربی، سلول های مرده دیواره، باکتری ها و مواد تخمیری و آنزیمی به داخل پوست فرآیند التهاب فعال شده و سبب قرمزی و چرکی شدن جوش میگردد.
عوامل ایجاد کننده و تشدید کننده جوش
بهداشت فردی: گر چه آلودگی و کثیف بودن صورت و بدن علت ایجاد جوش نیستند ولی در تشدید جوش کمک می کنند. شستن صورت روزی دوبار با صابون و یا شامپو در بهبودی جوش کمک می کند. با آب گرم نباید صورت را شست، چون گرما ترشح چربی را افزایش می دهد و همچنین آب سرد نیز می تواند منافذ مجاری را خشک تر کنند و به بسته شدن این منافذ کمک نماید. پس بهتر است با آب ولرم صورت را شست.
رژیم غذائی:
معمولاْ غذا باعث ایجاد جوش نمیشود. گرچه غذاهای چرب و شیرین در بعضی افراد جوشها را بدتر می کنند ولی این عمومی نیست و بقیه افراد نیاز به رژیم غذائی ندارند. ترشح زیادی انسولین در خون و رسیدن آن به پوست در برخی افراد باعث ایجاد جوش می شود. با خوردن غذاهای شیرین و چرب ترشح انسولین افزایش می یابد. پس فقط افرادی که با خوردن چربی و شیرینی دچار جوش می شوند نیاز است که از خوردن این غذاها پرهیز کنند. البته باید توجه داشت که عوامل دیگری نیز در ایجاد و تشدید جوش سهیم هستند. پس باید موقعی قضاوت کرد که این غذاها باعث تشدید جوش می شوند که با هر بار مصرف آنها جوش بدتر شود. از جمله غذا و خوراکیهایی که باعث این علت میشوند شامل: غذاهای چرب، تنقلات، خرما، کشمش، محصولات دریایی ( ماهی و میگو )، بعضی از میوه جات ( موز ، کیوی ، خرمالو ) و غیـره. بهـترین راهکار پرهیز از مواد غذایی و خوراکیهایی است که فرد اظهار میکند با خوردن آنها جوش صورتش بدتر میشود.
نور خورشید:
گرمای حاصل از نور خورشید باعث تحریک ترشح چربی و از طرفی باعث خشک شدن منافذ می شود. پس بهتر است از قرار گرفتن در تابش مستقیم آفتاب اجتناب کرد.
فراورده های آرایشی:
افرادی که پوست چرب و دارای جوش هستند باید از کرم پودر و مرطوب کننده و حتی ضد آفتاب هایی استفاده کنند که فاقد چربی باشد. این محصولات باید غیر آکنه زا و غیر کومدون زا باشند. موااد آرایشی را باید روزی دوبار از صورت خود با آب و یا شیر پاکن های فاقد چربی و سازگار با پوست چرب پاک کنید. کرم پودرهای رنگی فاقد چربی می توانند قرمزی پوست شما را از نظر مخفی کنند. در صورت لزوم از مارکی استفاده شود که باعث التهاب پوستی نگردد (شما به آن حساسیت نداشته باشید که با تست کردن در داخل بازو می توانید از سلامت آن مطمئن شوید).
دوران بارداری و عادات ماهیانه:
در 3 ماهه نخست بارداری و چند روز پیش از قاعدگی به خاطر نوسانات هورمونی آکنه تشدید میگردد.
داروها: مصرف برخی داروها میتواند ایجاد آکنه کند مانند استروئیدها و کورتیکواستروئیدها، تزریق و یا مصرف قرص تستوسترون، لیتیوم و دانازول.
رژیم غذایی:
مصرف بیش از حد ید سبب تشدید آکنه میگردد. ید در نمک، مارچوبه و غذاهای دریایی وجود دارد.
مواد شیمیایی: برخی مواد شیمیایی ایجاد آکنه میکنند مانند علف کشها، قیر و قطران زغال سنگ، روغن پارافین، روغنهای روان کننده و روغن های خوراکی حین آشپزی.
تحریکات پوستی: از اعمال فشار و ایجاد سایش در نواحی مستعد زدن جوش خودداری کنید. از قرار دادن طولانی مدت دستان بزیر چانه خودداری کنید.
آب و هوا:
آکنه در آب و هوای گرم و مرطوب تشدید میگردد.همچنین پس از سونای طولانی مدت.
فصول سال:
شیوع آکنه در فصول پاییز و زمستان افزایش می یابد.
آلودگیها و محرکهای محیطی.
اعمال فشار، ترکاندن و کندن جوشها: عامل ایجاد جوشهای جدید میباشد.
**درمان جوش :
در درمان جوش نباید خسته شوید. چون درمان جوش یک فرآیند مداوم و طولانی است. درمان جوش در حقیقت کنترل جوش زدن صورت و بدن شما می باشد نه ریشه کن کردن آن. اگر با درمان جوش شما بهبود یافت درمان را قطع نکنید بلکه با مشاوره با پزشک خود داروهای مصرفی را تعدیل دهید. گاهی نیاز است تا کنترل کامل جوش صورت بمدت شش ماه دارو مصرف کرد. در صورتی که بعد از مصرف دو ماه از دارو جوش صورت شما بهبودی نیافت شما به داروهای مصرفی مقاوم هستید و باید درمان تغییر یابد. بسته به نوع جوش و وضعیت جسمانی و هورمونی بدن دارو انتخاب می شود. پس بدون مشاوره با پزشک خود اقدام به مصرف یا تغییر دارو نکنید. در صورتی که با مصرف دارو تغییری در وضعیت جسمانی و یا پوست شما ایجاد شد پزشک خود را در جریان گذارید.
در مواردی که کیست و ندول ایجاد شود گاهی نیاز به تزریق دارو بداخل کیست و ندول است و گاهاْ کرایو نیز در درمان مورد استفاده قرار می گیرد. جوشهای سر سیاه و سر سفید اگر با مصرف کرم های لایه بردار تخلیه نشوند نیاز به تخلیه آنها با وسایل خاصی است. پس از فشار دادن این جوشها و هر نوع جوش جهت تخلیه آن پرهیز کنید چون باعث شدت التهاب و ایجاد جوشگاه میگردد. از کندن جوشها اجتناب کنید چون باعث لک و ایجاد جوشگاه میگردد. در طول درمان گاهی نیاز است که از آنتی بیوتیک خوراکی از قبیل تتراسایکلین، اریترومایسین، داکسی سایکلین و غیره … مصرف نمایید. این داروها علاوه بر کاهش مقدار باکتری باعث کم شدن التهاب نیز میگردند. اگر با مصرف طولانی آنتی بیوتیک دجار قارچ تناسلی شدید با اطلاع پزشک دارو را قطع و قارچ را درمان نمایید.
از عوارض جانبی داروها هراس نداشته باشید و به پزشک خود اطمینان کنید چون ترس از دارو باعث اختلال در روند درمان می گردد. در صورت هر گونه تغییری در مزاج و وضعیت جسمی پزشک خود را مطلع نمایید. اگر داروئی غیر از داروی درمانی جوش مصرف می کنید به پزشک اطلاع دهید. مصرف بعضی از داروها در زمان بارداری و شیر دهی مضر هستند بنابراین در صورتی که شما باردار هستید یا به نوزادتان شیر می دهید به اطلاع پزشک برسانید.
در مواقعی جوش به داروهای رایج جواب ندهد و یا جوش بصورت کیست و ندول های بزرگ باشد با صلاحدید پزشک شاید نیاز به مصرف داروی اکوتان (ایزوتره تینوئین) باشید. این دارو عوارض متعددی دارد که الزاماْ در هر بیماری دیده نمی شود. باید قبل از شروع و در طول درمان برای پیشگیری از عوارض این دارو معاینات پزشکی و آزمایشات لازم انجام گیرد. در حین مصرف این دارو و احتیاطاْ تا یک سال بعد از قطع دارو باید جلوگیری از حاملگی صورت گیرد. دوره درمان باید کامل شود چون می تواند باعث عود جوش گردد. توصیه های پزشک را در حین درمان جوش فراموش نکرده و دقیقاْ اجرا کنید. همیشه در ذهن داشته باشید که جوش را نمی توان بطور کامل از بین برد ولی می توان آن را کنترل نمود.
درمان جوشگاه های جوشروش های مختلفی برای از بین بردن جوشگاه ها استفاده میشود ولی باید در نظر داشته باشید که با هیچ روشی نتیجه صد در صد نیست. از جمله این روش ها می توان از لیزر، میکرودرم ابرشن، لایه برداری با مواد اسیدی و کرم های لایه بردار، سابسیژن یا آزاد کردن جوشگاه های فرو رفته از زیر، تزریق کلازن، هیالورونیک اسید و چربی را نام برد. گاهی نیاز است برای رسیدن به نتیجه مطلوب از چند روش استفاده نمود. همچنین می توانید از یخ برای کاهش التهاب و تورم جوشها استفاده کنید. -چای بنوشید و سیر مصرف کنید. – خمیر نشاسته یک لایه بردار ملایم میباشد. خمیر نشاسته را میتوانید با مخلوط نشاسته و آب بدست آورید. – شما میتوانید برای خشک کردن جوش ها از خمیر دندان (غیر ژلی) استفاده کنید. برای اینکاراندکی از خمیر دندان را بروی جوشها قرار دهید. -برای کاهش تورم و التهاب جوشها اندکی کرم هیدروکورتیزون بروی جوشها بمالید.
غذاهای مفید
تعداد کمی از متخصصان پوست عقیده دارند که رژیم غذایی نمی تواند بر آکنه اثر بگذارد؛ اما متخصصین تغذیه زبده و دارای تجربه کافی و نیز پزشکان طب جایگزینی، در این زمینه موفقیت های چشم گیری با رویکرد رژیم غذایی به دست آورده اند.
* به نظر می رسد که کمبود روی در رژیم غذایی، در التهاب و تورم پوست و تأخیر در بهبود زخم و شرایط بروز آکنه نقش داشته باشد.
* جگر در برگیرنده مقادیر بالای ویتامین A است که به کاهش جای زخم کمک می کند. هویج و سیب زمینی شیرین حاوی بتاکاروتن است که به ویتامین A تبدیل می شود. دریافت کافی بتاکاروتن برای آکنه مفید است.
* غلات سبوس دار نیز حاوی کروم است که به کاهش عفونت پوست کمک می کند.
* تخم بزرک، کنجد، ذرت بو داده و آفتاب گردان محتوی اسیدهای چرب ضروری مورد نیاز برای بهبود پوست هستند. می توان مواد فوق را با هم چرخ کرد و در یخچال نگه داری نمود و با ماست، میوه ها، سوپ ها و غلات مصرف کرد.
همچنین توت ها، مرکبات، فلفل و انبه منابع غنی ویتامین C هستند که برای سلامت سیستم ایمنی و مقابله با عفونت های باکتریایی مورد نیازاند.
* آواکادو و جوانه گندم محتوی ویتامین E است که به ساختار پوست و سلامت آن کمک می کند.
* سیر، سولفور دارد که به رهایی از آکنه کمک می کند.
* روغن پامچال محتوی گاما لینولئیک اسید است که به ایجاد پوست تازه کمک کرده و آن را نرم و قابل ارتجاع نگه می دارد.
غذاهایی که باید از خوردن آنها پرهیز کرد:
* جلبک های دریایی که حاوی مقادیر بالای ید است، در بعضی موارد باعث بدتر شدن آکنه می شود.
* برای بیشتر نوجوانان، داشتن پوستی سالم و درخشان یک اولویت محسوب می شود. شواهد علمی مبنی بر اثر شکلات و شیرینی های خامه ای بر روی پوست و ایجاد آکنه وجود ندارد.
